Artan maliyetleri karşılayamayan, ekonomik koşulların ağırlığından dolayı müşterilerin bakımlarını ikinci plana itmelerinden dolayı müşteri potansiyeli azalan güzellik salonlarının kapanma aşamasına geldiğini belirten Ebru Deniz Kar, içinde bulundukları çıkmazı anlattı.
Haklarını korumak için dernek çatısı altında bir araya geldiklerini belirten Ebru Deniz Kar ile sektörü ve yaşadıkları sorunları konuştuk.
Sizi tanıyabilir miyiz?
“Güzellik uzmanı usta öğreticiyim. Denizli’de 2005 yılında mesleki dayanışma amacıyla Denizli Güzellik Uzmanları Meslek Derneği’ni kurduk. Derneğimizde 250 üyemiz bulunuyor. Üye sayımız daha önce çok yüksekti. Emekli olanlar var, meslek değiştirenler ve başka şehre taşınanlar var. Bu nedenle üye sayımız değişkenlik gösteriyor. Sosyal medya üzerinden meslek gurubumuz var. Her güzellik uzmanının işyeri bulunmuyor. Sosyal medya üzerinden oluşturduğumuz gurubumuzda Denizli ve ilçelerinde 900’e yakın güzellik uzmanı var. Denizli’de 200’ün üzerinde güzellik salonu bulunuyor. Hekimlerle, güzellik uzmanları arasında problem çıktı. Biz de güzellik uzmanı çalışanlar olarak mesleki haklarımızı savunmak için meslek derneğimizi kurduk. Ben usta öğretici ve eğitmenim. Milli Eğitim Bakanlığına bağlı, Avrupa Birliği standartlarında özel akademi okuluyla bu mesleğin eğitimini veriyoruz. İstanbul’da Güzellik Uzmanları ve Güzellik Salonu İşletmecileri Esnaf ve Sanatkarlar Odası var. İstanbul’da binlerce güzellik salonu var. Diğer illerde güzellik uzmanları meslek dernekleri var. Biz de Denizli’de ilerleyen günlerde yeterli sayıya ulaşırsak Denizli Güzellik Uzmanları Meslek Odası’nı kurabiliriz.”
Güzellik uzmanlığı nedir, hangi işlemleri yapar?
“Güzellik uzmanı; müşterinin istekleri doğrultusunda cilt ve vücut bakımı, makyaj, masaj, ağda, pedikür, manikür, protez tırnak, epilasyon, kaş ve kirpik şekillendirme işlemlerini yapma bilgi ve becerisine sahip nitelikli kişidir. Güzellik uzmanı cilt bakımı yapar, cilt bakımının alanı çok geniştir. Akne bakımı, leke bakımı, kırışıklık bakımı gibi işlemleri yürütür. Solaryum cihazıyla bronzlaşma üzerine çalışır. Kalıcı makyaj uygulaması yapar. İğneli epilasyon yapar. Lazer epilasyon yapar. Zayıflama birimlerimizle müşterilerimize destek oluruz. Profesyonel makyaj yaparız. İpek kirpik takar. Bazı işlemlerimiz 2 saate kadar sürerken, bazı işlemlerimiz 15 dakika da bitebilir. Kadınlar ve erkekler güzellik salonlarından hizmet alır. Kadınların yanı sıra son yıllarda erkeklerde güzellik salonlarına gidiyor. Erkekler de eskiye nazaran bakımlı olmak istiyor. Kadınlarda erkeklerde ciltlerine artık bakım yapıyor. Yaşlanmanın etkilerini bakım yaptırarak en aza indirmek istiyorlar. Bölgesel zayıflama çalışmaları da yapıyoruz. Cildin sağlıklı halini koruması için cilt sağlığı çalışmamızda var. Cildimiz iyi olduğu zamanlarda bakım yaptırarak onu korumalıyız.”
Hekimlerle, güzellik uzmanları arasında ne gibi problem çıktı, anlatır mısınız?
“Güzellik uzmanları tarafından yapılan Lazer epilasyonları hekimler ‘bu bizim işimiz’ diye engellemek istemişti. Lazer epilasyon cihazlarını hekimler ‘biz kullanalım, güzellik uzmanları benim diplomamın altında lazer epilasyon cihazını kullansın’ diyorlardı. Dört adet lazer cihazı var. Biz hekimlerin kullandığı cihazı kullanmak istemiyoruz. Bizim kullandığımız cihazlar farklı. Bu cihazlar tüy inceltici ve tüyleri uzun vadede yok eden epilasyon cihazı olarak geçiyor. Güzellik uzmanlarının kullandığı cihazları hekimler sadece biz kullanacağız diye tutturdu. İlginç olan hekimler bu lazer epilasyon işlemine girmiyor. Açtıkları muayenehanelerde güzellik uzmanlarını ara eleman olarak çalıştırıyorlar. Hekimler güzellik uzmanları üzerinden para kazanmak isteyenler oldu. Hekimler bu işlemlerin kendi denetimleri içerisinde olmasını istiyordu. Lazer cihazı kullanımı sadece plastik cerrahlar kullanabilir diye bir şey yapmak istediler. Plastik cerrahi başka bir bölüm, bizimkisi güzelliğe giriyor. Güzellik uzmanların mesleğine hekimlerin girmek istemesini anlayamamıştık. Yaşanan bu olaylardan sonra bizde 2005 yılında meslek derneği kurarak haklarımızı savunduk. Meslek derneği olarak Türkiye Büyük Millet Meclisine gittik, sorunlarımızı anlattık. Olay mahkemeye intikal etti, hekimler güzellik uzmanlarının bu işi layıkıyla yapamayacağını söyledi. Mahkeme madem layıkıyla yapamıyorlar, hekimlerin yanında bu işi neden güzellik uzmanları çalışarak yapıyor diye cevap verdi. Almanya, İsviçre, Norveç, Hollanda gibi ülkelerde bu mesleğin nasıl yapıldığına bakıldı. Bilirkişi inceledi, biraz uzun sürdü ama haklarımızı kullanmaya devam ettik. Avrupa ülkelerinde güzellik uzmanları lazer epilasyon cihazlarını kendisi kullanıyor. Doktorların işi ayrı, güzellik uzmanlarının işi ayrı.”
Güzellik uzmanlığı yan ve ara bir meslek olarak mı görülüyor, anlatır mısınız?
“Güzellik uzmanlığı yan ve ara bir meslek değildir. Güzellik uzmanlığı bir meslektir. Güzellik uzmanları lazer epilasyon eğitimini alıyor, kurs görüyor. Tıp Fakültesinde lazer epilasyon eğitimi yok. Saç Bakımı ve Güzellik Hizmetleri adı altında 2 yıllık Meslek Yüksek Okulu programı Üniversitelerde bulunuyor. Güzellik uzmanı olmak isteyen gençlerimiz, üniversitede bu bölümü okuyabilirler ya da benim gibi özel eğitim kurumları aracılığıyla diplomasını alabilir.”
Denizli’de merdiven altı çalışan güzellik salonu var mı?
“Denizli ve ilçelerinde 200’ün üzerinde güzellik salonu var. Resmi olarak vergi mükellefi çalışan güzellik salonları var. Resmi olarak çalışan arkadaşlarımızın işlerine zarar veren, ruhsatsız kayıt dışı çalışan güzellik salonları da var. Her gün merdiven altı çalıştığı söylenen güzellik salonlarını duyuyoruz. Bazı kişilerin evlerinden bu işi yaptığını duyuyoruz. Yabancı uyruklu kişilerin evlerinden ucuz fiyata güzellik hizmeti verdiği şikayetlerini duyuyoruz. Bu merdiven altı çalışanların, Ağda, cilt bakımı, lazer epilasyon yaptıklarını duyuyoruz. Yabancı uyruklu hiçbir vergi mükellefi olmayan, eğitimsiz kişiler bu işlemleri yaptığında müşterinin cildine zarar da verebilirler. Evinden çalışıp protez tırnak yapanların şikayetini alıyoruz. Belediyeye kayıtları yok, meslek odalarına kayıtları yok. Biz vergi mükellefiyiz. Devlete vergimizi ödüyoruz. Bu merdiven altı çalışanlar vergi ödemiyor. Bizim yaptığımız fiyatın yarısına iş yapıyorlar.”
Güzellik salonlarında kullanılan ürünler ve malzemeler pahalandı mı, bilgi alabilir miyiz?
“Son 1 yılda Türkiye’de her şey pahalandı. Güzellik salonları Türk malı malzemeler kullanırken, bunun yası sıra yurtdışından da malzeme aldığımız oluyor. Son yıllarda yerli malı kaliteli ürünler üretilmeye başlandı. Yurtdışından gelen ürünler Euro ve Dolar kuru üzerinde satılıyor. Avrupa ve Amerika menşeli kaliteli tanınmış ürünler de bulunuyor. Ekonomik sorunlar nedeniyle vatandaşlar da zorluk yaşıyor. Sadece kullandığımız malzemeler pahalandı diyemeyiz, bunun yanında giderler var. Elektrik faturası, doğalgaz ve su faturaları da arttı. Çalıştırdığımız personel maaşı ve sosyal sigorta giderleri de arttı. Dükkan kiraları 3 katına çıktı.”
Artan dükkan kiraları nedeniyle işyerlerini kapatan güzellik uzmanları var mı?
“Son 1 yılda dükkan kiraları çok arttı. Maliyetlerin karşılanamaması nedeniyle birçok güzellik salonu kapanmak zorunda kaldı. Taşınan güzellik salonları var, birkaç güzellik uzmanı birleşip salon açıyor. Bir güzellik salonunun dükkanını taşıması demek müşteri kaybı demektir. Müşteri kitleniz yıllardır sizin işyerinize alışıyor. Birçok esnaf mağdur oldu. Geçen yıl 10 bin TL olan dükkan kirası, bu yıl 30 bin TL’ye çıktı. Artık esnaf dükkan kirasını, elektrik parasını ödemekte zorlanıyor. Denizli’de birçok güzellik salonu ve kuaför mümkün olduğunca işyerini devretmeye çalışıyor. Birçok güzellik salonunun camında devren satılık yazısını görebilirsiniz. Salonlarını devredemeyenler de kapatıyor. Bu ekonomi böyle giderse sektör çok zor duruma düşecek. Biz herhangi bir şey satmıyoruz. Biz lüks çalışıyoruz. İnsanların alım gücü düştükçe, bakımlarını da erteliyorlar.”
Yaşanan fiyat artışları sonrasında sizde fiyat artışı yaptınız mı?
“Her şey her geçen gün zamlanıyor. Ayakta kalmak için salonlar fiyatlarını arttırmak zorunda kalıyor. Eski salonlar köklü müşterileri sayesinde ayakta kalıyor. Yeni işletmeler müşteri edinemiyor.”
Güzellik uzmanlarının en büyük problemi nedir?
“En büyük problemimiz ekonomik zorluklar. Her gün her şeyde fiyat artıyor. Bizim işletmelerimizde de personel çalışıyor. Personel çalıştırmakta çok zorlanıyoruz. Güzellik merkezleri önceden 6 kişi çalıştırıyorsa, şimdi 3 kişiye düşürdü. Fahiş fiyatlar neticesiyle 3 çalışanın sayısını 2’ye düşürecekler. Çalışanların sigorta gideri, maaşı, yol parası, öğle yemeği, sosyal giderlerinin altından işveren kalkamıyor. Bazı güzellik uzmanları kendisi tek çalışmaya başladı.”
Şimdiki gençler zahmetli işlerde çalışmak istemiyor mu?
“Şimdiki gençler hızlı başlamak istiyor ve hızlı vazgeçiyorlar. Her işte bir zorluk vardır. Bizim mesleğimizde de zorluklar var. Her meslek kolay öğrenilmiyor. Ben okulu bitirince 1 yıl ücretsiz staj yaptım. Güzellik uzmanı adayı öğrencilerin şikayetleri de oluyor. Ben bugün temizlik yapmak istemiyorum, bugün erken çıkacağım, hafta sonu tatil yapmak istiyorum diyenler var. Mesleğe yeni başlayanlar mesleğin her alanında çalışıyor. Gençler çabuk yorulduğunu söylüyorlar. Meslek öğrenmek isteyenleri çok hızlı işyeri değiştirirken görüyoruz. Her işverenin talebi aynı olunca gençler küsüyorlar.”
Türkiye’deki güzellik uzmanlarının rol model aldığı bir ülke var mı?
“Güzellik uzmanlığı ülkemizde yaygınlaşmaya başladığı 2000’li yıllarda Norveç rol model alınmıştı. Norveç’te güzellik uzmanlığı nasıl yapılıyor, çalışma şartları nelerdir, çalışma sistemi nasıl işler, kanunlar ve yönetmelikler ne söyler bunlara 2000’li yıllarda bakılmıştı. Bizde Norveç gibi Avrupa’nın en gelişmiş ülkesini çalışmalarımızda rol model almıştık. İngiltere’de güzellik uzmanlığı nasıl yapılır, bu güzellik uzmanları tarafından incelenmişti. Doktorlarla 2005 yılında yaşadığımız lazer epilasyon aletinin kullanımı konusunda Norveç’te, İngiltere’de bu iş nasıl yapılıyor bilirkişi bu ülkelerde inceleme yapmıştı. Azerbaycan’ın da güzellik uzmanlığı konusunda çok ileri seviyede olduğunu gördük. Azerbaycan’da güzellik uzmanlarının hakları çok fazla. Almanya’da, Norveç’te, İngiltere’de hekimlerle birebir yan yana çalışan güzellik uzmanları olduğu bilgisini aldık. Bu bilginin yanında Avrupa ülkelerinde bir ast ve üst ilişkisi yok. Herkes kendisini aynı seviyede görüyor. Hekimde güzellik uzmanına saygı gösteriyor, güzellik uzmanı da hekime saygı gösteriyor. Türkiye’de doktorlar, güzellik uzmanının yapacağı işi ben daha iyi biliyorum diyor. Gelişmiş ülkelere baktığımızda herkesin yaptığı iş belli, hekim benim dalım cilt hastalıkları diyor, güzellik uzmanı benim dalım cildi güzelleştirmek ve bakımını yapmak diyor. Türkiye’de güzellik uzmanları doktorların yanında bir ara eleman olarak kullanılmak isteniyor.”
