Denizli Turistlik Otelciler ve İşletmeciler Derneği Başkanı Gazi Murat Şen’le Denizli turizminin dünü, bugünü ve yarını üzerine konuştuk. İşte söyleşimiz…
DENTUROD hakkında bilgi verir misiniz?
“Denizli Turistlik Otelciler ve İşletmeciler Derneği başkanlığının yanı sıra Türkiye Otelciler Federasyonu Başkan Yardımcısı olarak da görev yapmaktayım. DENTUROD 1992 yılında turizm tesisleri arasında bağlantıyı kurmak, yatırımcıların ve işletmelerin sorunlarının çözülmesinde yardımcı olmak ve özel sektör ile kamu kurumları arasındaki ilişkileri koordine etmek amacıyla kuruldu. Derneğimizde 56 üyemiz bulunuyor. Şehirde ve Pamukkale’de bulunan Turizm Bakanlığı’na bağlı tesislerin tamamı derneğimize üye. Meslektaşlarımızın istek, öneri ve taleplerine çözüm üretiyoruz.”
Denizli’de otel sayısı geçen yıllara göre arttı mı?
“Denizli’de otel sayısı her geçen gün artıyor. Her yıl yeni açılan tesisler oluyor. Yeni açılan tesisler derneğimize üye oluyorlar. Derneğimizin amacı üyelerine katkı sağlayarak sorunlarına çözüm çareleri üretmektir. Derneğimiz turistlik işletmeler arasında ekonomik işbirliğini sağlıyor ve kamu dairelerinde olan işlemleri kolaylaştırmak için kurulmuştur. Kamuyla özel sektör arasında köprü kuruyoruz. Denizli Turizmine katkı sağlıyoruz.”
Türkiye’de turizm geçen yıl nasıl geçti, 2025 yılında nasıl geçer?
“Geçtiğimiz yıl Türkiye’nin en iyi turizm sezonu oldu. Ülkemiz 60 milyonun üzerinde turist ağırladı. Pamukkale Hierapolis ören yerine giren misafir sayısı bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 11 civarında artış göstermiştir. Bu ülkemiz adına çok sevindirici oldu. Bu yılın Ocak ve Şubat aylarına baktığımızda Pamukkale ören yerine giren misafir sayısında yüzde 14 civarında artış görüyoruz. Bu yıla yayılarak senenin sonunda yüzde 15 civarında artış göstererek yılı kapatırsak şehrimiz için sevindirici olacaktır.”
Bazı işletmeler 2024 yılında turistlerin ören yerini gezdiğini ama alışveriş yapmayıp yemek yemediğinden şikayet ediyor, ne söyleyeceksiniz?
“Seyahat acentelerinin tur programlarıyla ilgili bir olay bu. Tur programında kültür turları özellikle belirli yörelerde, belirli saatler durumunda yapılıyor. Turistler günü birlik bazı şehirlere antik kentlere gidebiliyor. Bu gezilerde çok fazla zaman dilimi olmadığı için genelde acenteler ören yerlerini ve görülecek doğal güzellikleri misafirlere göstererek misafirleri ağırlıyor. Turlar günü birlik olduğu için turistler çok fazla gezme imkanı bulamayabiliyor. Turlarla gelen misafirlerin konaklama gün sayısı 1 gün olduğu için Pamukkale’yi gezen turistler sonra otellerinde dinleniyor. Pamukkale’de dinlenen turistler ertesi gün İzmir Efes bölgesine doğru yola çıkıyorlar. Turistlerin gezmek için zaman süreleri fazla değil. Acentelerle görüşüp konaklama gün sayısını 2 güne çıkartabilirsek daha güzel olacak. Bazı acenteler bu konaklama süresini 1 günden 2 güne çıkardı. Denizli’ye gelen yabancı misafirlerimizin daha farklı noktaları gezip görmesini de sağlayabiliriz. Şehir merkezine yabancı turist çekebilmek için bir çekim alanı oluşturmalıyız.”
Denizli şehir merkezine turist çekebilmek için nasıl bir çekim alanı oluşturulabilir?
“Biz şimdi yabancı misafire gel şehir merkezini dolaş dediğimiz zaman gösterebileceğimiz varlığımız çok az. Son dönemde kent müzesi açıldı. Kent müzesi yabancı misafirin ilgisini çekebilecek bir nokta değildir. Aynı bölgeye arkeoloji müzesinin yapılmasıyla turistlik bir çekim bölgesi oluşabilir. Arkeoloji müzesi yapılırsa, yabancı misafirlerin ilgisi artacaktır. Biz zaten şöyle diyoruz, Denizli’de ciddi anlamda antik kent var. Antik kentlerden çıkartılan bir sürü eser var. Antik kentlerden çıkartılan eser depolarda bekliyor. Denizli Müze müdürlüğü deposunda en az 3 tane müzeyi dolduracak kadar esere sahibiz. Laodikya antik kentine yakın konumda Pamukkale yolu üzerine uygun bir müze yapılabilir. Şehir merkezine de arkeoloji müzesi yapılabilir. Yeni açılacak arkeoloji müzeleri sonrasında kent turizmine ve konaklama gün sayılarının artmasına etki sağlayacaktır. Merkeze arkeoloji müzesi yapılması için proje hazırlandı. Denizli arkeoloji müzesinin projesi onaylandı ve hazır bekliyor. Müze yapım çalışması başlaması için ödenek hazırlanması gerekiyor. Denizli’ye baktığınızda bazı ülkelerin tamamından fazla antik eser barındıran ender şehirlerimizdendir. Arkeoloji müzesi yapmak çok maliyetli olmuyor. Arkeoloji müzeleri çok maliyetli yapılar değildir. Eski Kız meslek lisesinin olduğu nokta yeni arkeoloji müzesinin yeridir. Bu çalışmalar hızlanırsa ve yapılırsa kent turizmine katkısı çok olacaktır. Gazi Bulvarı ve Bayramyeri meydanındaki esnafımıza da katkı sağlayacaktır. Bu konuya dikkat etmek gerekiyor.”
Yerli ve yabancı turistler müze ziyareti sonrasında başka neler yapabilirler?
“Pamukkale Hierapolis antik kentini ziyaret edenlerin 3’te 1’i yabancı turist, 3’te 2’si yerli turistlerdir. Yerli misafirlerimiz için özellikle kent merkezlerinde arkeoloji müzesinin açılması Babadağlılar çarşısının bir alışveriş merkezi gibi gözükmesi, Atatürk etnografya müzesinin olması ve yöresel kebapçıların aynı güzergah üzerinde bulunması bu bölgeye yerli turistlerimizi çekiyor. Dikkat ettiyseniz; pandemiden sonraki süreçte kebapçılar caddesi dediğimiz yerlere yeni tesisler açıldı. Yöresel kebap dükkanlarının sayısı arttı. Denizli kebabı dükkanları çok güzel dekorasyon yaptılar. Tatiller ve Bayram günlerinde çok ciddi talep alıyorlar. Ben buradan her zaman oradaki esnaf arkadaşlarıma sesleniyorum; özellikle bayram döneminde mutlaka birçoğunun açık olması gerekir. Yerli misafirlerimizden en çok gelen şikayet, “Denizli’ye meşhur Denizli kebabı yemeye geldik. Bayramda kebap restoranları açık olarak düşündük, kapalıydı. Kebap yiyemedik” diye bize dönüş yapıyorlar. Denizli’nin turizminin gelişmesine dernek olarak değil, tüm şehir halkının destek vermesi gerekir. Herkes üzerine düşen vazifeyi yaparsa şehirde kent turizmi de hareketlenir. Kent turizminin hareketlenmesi esnafımıza çok katkı sağlayacaktır.”
Denizli hangi ülkelerden daha çok sayıda turist ağırlıyor?
“Ülkemize 2024 yılında gelen yabancı turistlerin ülkeleri şöyle: 1-Çin Halk Cumhuriyeti, 2-Güney Kore, 3-İtalya, 4-Malezya, 5- Brezilya, 6-Rusya, 7-İspanya, 8-Endonezyadır. Dikkat ederseniz Avrupa Ülkelerinden gelen turistler sadece İtalya ve İspanya’dan gelmişler. Almanya’yı ilk sekizde göremiyoruz. Diğer Avrupa Ülkeleri vatandaşlarını da ilk sıralarda göremiyoruz. İtalyanlar ve İspanyollar daha çok kültürel turizm için seyahat ettiği için Denizli’ye de ciddi anlamda ziyarette bulundular. Burada baktığımızda Brezilya 2024 yılında Türkiye’yi ziyaret eden 5’inci ülke. Güney Amerika’dan da Brezilya’nın haricinde Arjantin, Uruguay, Paraguay, Şili’den de misafirler geliyor. Uzak kıtalardan ülkemize gelen misafirlerin Türkiye’ye gediklerinde en çok ziyaret ettikleri yer İstanbul, Kapadokya ve Pamukkale’dir. Bu yıl Japon misafirlerden de çok umutluyuz. Japonya belirli bir dönem Suriye’de yaşanan olaylar sonrasında Türkiye’ye turistik amaçlı vatandaşını gönderirken imtina etti. Japonya’dan gelen vatandaşlarına seyahat sigortası yapmadı. O dönemim Japon Başbakanı Türkiye’nin riskli bir ülke olduğunu turizm yapılmaması gerektiğini söylemişti. Türk Hava Yolları ciddi anlamda sefer sayılarını Japonya’ya arttırdı. Bu yıl şehrimiz için Japon misafirlerde ciddi artış bekliyorum.”
Turizm’de çalışacak yeterli nitelikli personel bulabiliyor musunuz?
“Gençler şimdi zahmetli işlerde çalışmak istemiyor. Şimdi gençler üniversite okuyor. Üniversite mezunu olmak okuyanlara ekonomik olarak çok büyük katkı sağlamıyor. Gençlerin özellikle meslek lisesi ve meslek yüksek okullarında ihtisaslaşarak tüm sektörlere katkı sağlaması gerekir. Yakın bir gelecekte işçi bulmakta tüm sektörler büyük sıkıntılar yaşayacak. Ülkemizde turizm sektöründe özellikle Türki Cumhuriyetlerinden ve Asya ülkelerinden sezonluk çalışılacak eleman getirtiliyor. Otellerde çalışan yabancı işçileri görüyorsunuz. Biz kendi vatandaşımızın ve kendi gençlerimizin çalışmasını arzu ediyoruz. Turizm Meslek Liseleri ve Meslek Yüksek Okullarından mezun olan gençlerinde neredeyse yüzde 90’ı turizmde çalışmıyor. Turizm mezunları mesleklerine sahip çıksınlar. Turizm mezunu bir arkadaşımız işsiz kalacağım diye asla bir korkusu olamaz. Turizm mezunları yabancı dillerini ilerletmelidir. İkinci ve üçüncü bir yabancı dil bilmeleri kendileri için daha çok iyi olacaktır. Daha çok yabancı dil bilen ve nitelikli gençler yönetici pozisyonunda iş bulabilirler ve oldukça iyi maaş alırlar. Komilikten gelip otel genel müdürü olan birçok meslektaşımız var. Okul bittiğinde kimse kimseyi hemen müdür yapmıyor. Mutlaka bir süre mutfakta pişmelisiniz. Her meslekte işi öğrenme ve ustalık zamanı vardır. Turizm Meslek Lisesi ve Meslek Yüksek Okulu iş bulamayan bir arkadaşımız varsa, gelsin ben ona hemen iş bulayım. Turizm Meslek Liselerine ve Meslek Yüksek Okullarında düzenlenen kariyer günlerine giden turizm tesisleri görevlileri öğrenciler daha mezun olmadan iş teklifi yapıyor.”
Turistlik işletmelerin en büyük sorunu nedir?
“Turistlik işletmelerin en büyük sorunu nitelikli personel problemidir. Herkes nitelikli personel bulamamaktan yakınıyor. Son yıllarda döviz kurunun artışı ülkemizin yurtdışındaki rekabet şartını da bir parça geriletti. İşçilik maliyetlerimiz, enerji maliyetlerimiz, yiyecek içecek maliyetlerimiz kur artışının çok üzerinde kaldı. Kurun hareketlenmesi dış ülkelerle ülkemizin rekabeti açısından olumlu olur diye düşünüyoruz. Enflasyon nedeniyle yurtdışından gelen misafirler burada Türkiye’yi çok pahalı buluyordu. Yurtdışından gelen misafirler yeme ve içmenin konaklamadan daha pahalı olduğunu şikayet ediyor. İstanbul’da iki kişi bir akşam yemeği yiyor 200 Euro ödüyor. Konaklama fiyatı günlük 1 oda 100 Euro olurken, sadece bir öğün akşam yemeği iki kişiye 200 Euro olunca misafirler şikayet ediyor. Özellikle yiyecek ve içecek sektöründe fiyat dengesizliği oldu. Yiyecek ve içecek sektörü çok fiyat artışı yaptı. Aşırı fiyat artışı yerli ve yabancı turistler için olumsuz etki yarattı.”
Türkiye’de tatil yapmak ucuz imajı yok mu oldu?
“Geçtiğimiz yıl 60 Milyonun üzerinde turist geldi. Ülkenin ucuz destinasyon imajı vardı. Ucuz destinasyon imajı kırıldı. Turizmin çok ucuz olması da iyi değil. Türkiye pahalandı. Pahalanınca ülkemiz daha fazla döviz kazanmaya başladı. Turistlik tesis paketleri daha iyi fiyata satılıyor. Ucuz tatil etiketinin Türkiye’nin üzerine yapışması çok iyi değil. Gidilen yol başarılıydı, bundan sonraki dönemde pahalı olalım ama çok pahalı olmayalım. Çok pahalı olursak, gelen kişilerin alternatif tatil düşünceleri artar. Bu noktayı korumalıyız. Çok pahalı yaparsak turistlerde farklı ülkelerde daha ucuz tatil seçenekleri arayacaktır. Türkiye bu yıl 70 Milyon misafir ağırlayabilirse turizm açısından başarı elde etmiş oluruz. Bazı turistler Türkiye’de 1000 Amerikan Dolarına tatil yapıyordu önceden fiyat 1500 Amerikan Doları olunca, pahalı deyip başka dünya ülkelerine alternatif tatil beldeleri arayanlar oldu. Fiyatı çok pahalı tutarsanız elinizdeki pazarı da kaybedersiniz. İngiltere ve Polonya’dan gelen misafir sayımız gün geçtikçe artıyor. Bu pazarlarla ilgili stratejilerimizi geliştirmeliyiz. İspanya en büyük turizmdestinasyonlarından bir tanesidir. İspanya, Yunanistan, İtalya, Portekiz, Malta buralar her zaman bizim rakiplerimizdir.”
Her şey dahil turizmin Türkiye’ye avantajı ne oldu?
“Her şey dahil turizmin Türkiye’ye avantajı şu. Biz bu her şey dahil sistemini dünyada en iyi yapan ülkeyiz. Başka ülkelerde bizimkisi gibi her şey dahil tatil paketi yok. Biz turizmde misafirlerin istediği her şeyi paketin içine dahil ediyoruz. Her şey dahil sistemi olunca turist Türkiye’yi seçiyor. Çocuklu aileler için her şey dahil paketi vazgeçilmez bir avantaj. Sahil kentlerindeki otellerimiz misafirlerinin çocuklarını sabah 9:00’da alıyor, akşam 21:00’da ailesine teslim ediyor. Aileler için bu çok büyük bir konfor sağlıyor. Çocuklu aileler çok ciddi anlamda Türkiye’ye talep gösteriyorlar. Türkiye’nin birçok konuda avantajı oluyor. Avantajlarımızı birçok konuda korumak için gayret gösteriyoruz.”
Uzak coğrafyalardan gelen turist sayısını nasıl arttırabiliriz?
“Uzun yıllardır turizm ajanslarının vasıtasıyla, dış ülke temsilciliklerimiz büyükelçilikler ve konsoloslukların çalışmalarıyla ülkemizin tanıtımı yapılıyordu. Bu çalışmaların meyvesini yavaş yavaş alıyoruz. İtalya ve İspanya dışında Avrupa’dan gelen turist sayısı azalıyor. Diğer turistler kıtalararası geliyor. Uzak coğrafyalardan gelen turistler kültür turizmi için geliyor. Türkiye deniz, kum ve güneşten ziyade kültür turizmi için ciddi bir destinasyon olma yolunda. Daha çok gayretli çalışarak kültür turizmini daha çok geliştirmeliyiz. Kapasitemiz çok iyi ama daha iyi olmalıyız. Kültür turizmi dediğiniz zaman antik güzelliklerimiz aklınıza gelebilir. Pamukkale, Leodikya, Efes, Kapadokya gibi kültür turizmine önem vermeliyiz. Denizli olarak ilimiz sınırları içerisinde bulunan antik kentleri kültür turizmine açmalıyız. Denizli diğer şehirlerimize göre çok öndedir.”
